Kane ve Benzerleri
الأفْعالُ الناقصة
Yalnız failleri ile bir oluş bildirmeyen ve başka bir kelimeye ihtiyaç duyan
fiillere nakıs fiil denir. Bunlar daha çok yardımcı fiil olarak kullanılırlar.
كاَنَ) ) ve benzer nakıs fiiller, isim cümlesinin önüne gelir ve isim
cümlesinin mübtedasını kendisine isim olarak alıp ref hali üzere bırakır,
haberini de haber olarak alıp nasb ederler.
Nakıs Fiiller:
كاَنَ : “idi” anlamındadır
لَيْسَ : “değil ” anlamında olumsuz
صاَرَ : bu grup durum değişikliği bildirir.
: أصْبَحَ
: أضْحىَ
: أمْسىَ
: ظَلَّ
: باتَ
ما زَالَ : devamlılık bildirirler
: ما بَرِحَ
: ما فتِئ
: ما إنْفَكَّ
ما دامَ : zaman zarfı olarak kullanılır
Örnek cümleler:
كاَنَ ve benzerleri isim cümlelerinin başalrına gelerek, ismini ref, haberini
nasb eder.
المَريضُ نائمٌ : Hasta uyuyor.
Haber Mübteda
كاَنَ المَريضُ نائماً : Hasta uyuyordu.
Haberi İsmi
كاَنَ الزِحامُ شديداً : Kalabalık çok idi.
Haberi İsmi
لَيْسَ الجَوُّ حارّاً : Hava sıcak değildir.
Haberi İsmi
لَيْسَ العاملُ نشيطاً : İşçi çalışkan değildir.
Haberi İsmi
صاَرَ الرجُلُ فَقِيراً : Adam fakir oldu.
Haberi İsmi
صاَرَ البَردُ قارساً : Soğuk şiddetlendi.
أصْبَحَ المُديرُ مُشْتغِلاً : Müdür meşgul oldu.
أصْبَحَ الجَوُّ مُمْطِراً : Hava yağışlı oldu.
ظَلَّ الشارعُ مُزْدَحِماً : Cadde kalabalıklaştı.
ظَلَّ المطرُ غزيراً : Yağmur çoğaldı.
أَضْحىَ الضَبابُ آَثيفاً : Sis yoğunlaştı.
أَضْحىَ الغَمامُ آثيفاً : Bulutlar çoğaldı.
كاَنَ ) : كاَنَ )’nin mazi, muzari ve emri çekilir.
آاَنَ الجَوُّ حارّا أمْسِِ : Dün hava sıcaktı.
Hbr. İsmi
يكونُ العالمُ صالحاً : Alim, salih olur.
Hbr. İsmi
آُنْ صابرا عَلَى المَصائِبٌ : Musibetlere karşı sabırlı ol!
Hbr. İsmi
كاَنَ ) ) bazen tam fiil olarak da kullanılır. Bu durumda haber almaz.
أَيْنَما تَكونوا يُدْرِآْكُمْ المَوْتُ : Nerede olursanız olun, ölüm size yetişir.
İsmi
( Nisa, 78) – Cümle burada haber almamıştır.
كاَنَ Emri hazır veya şart cümlesi olduğu durumlarda genellikle tam fiil
olur.
لَيْسَ :َ Olumsuzluk bildirir. Değil anlamındadır. Sadece mazisi çekildiği
için camidir.
لَيْسَ الفَقْرُ عاراً : Fakirlik ayıp değildir.
Hab. İsm.
لسْتُ جائِعاً : Aç değilim.
Hab. İsm.
صاَرَ ve benzerleri durum değişikliği bildirir. Bunlar tam çekimli
fiillerdir.
صاَرَ الثمَرُ ناضِجاً : Meyve olgunlaştı.
أصْبَحَ المجْرِمُ مَحْكوماً : Suçlu mahkum oldu.
أمْسىَ العامِلُ مُتْعَباً : İşçi yoruldu.
ظَلَّ العَنْدليِبُ مُغَرَّداً : Bülbül öttü.
باتَ القَمَرُ طالِعاً : Ay doğdu.